Veel mensen willen als ze iets doen, het goed doen. Zeker als datgene op een podium wordt uitgevoerd. En dan is goed niet goed genoeg, nee het moet perfect zijn. Gevolg zenuwen gieren door de keel en dat komt de uitvoering niet ten goede. Ik weet er zelf helaas alles van. Onlangs hield ik een voordracht die niet helemaal naar mijn zin ging. De omstandigheden waaronder ik moest starten waren verre van perfect en ik liet me van de wijs brengen. Maar ik herstelde. En goed ook. Ik finishte sterk en dat was wat mensen zouden onthouden. Zolang ik vervolgens mijn mond hield.
Maar helaas, dat deed ik niet. Want wat deed ik, ik ging klagen over het deel dat niet goed ging. Dom, dom, dom. Ik kreeg dan ook geweldig op mijn kop van iemand. En terecht. Ten eerste heeft iedereen het recht op z’n eigen oordeel en ten tweede hadden veel mensen mijn optreden door mijn sterke eind helemaal niet zo slecht in hun geheugen staan. Maar door mijn gezeur, onthielden ze iets anders. Niet handig dus. Eigenlijk wil je vertellen dat je beter kan, maar je bereikt het omgekeerde effect. Mensen onthouden je als een matige performer.
Het voorval en de wijze woorden hebben echt impact op me gehad. En wat bleek, ik ben lang niet de enige die er last van heeft. Ik heb daarna ook nog verschillende keren de kans gekregen om die wijsheid door te geven. Sommige mensen goed ‘op hun kop gegeven’. Een iemand ging zelfs zo ver zichzelf af te kraken op Youtube! En dat terwijl hij van een bekende professional complimenten had gekregen. Gelukkig heb ik hem kunnen overreden het eraf te halen.
En een ander kreeg complimenten van iemand uit het publiek en begon een heel verhaal over wat er allemaal beter had gekund. En weer iemand anders, nam niet alleen geen compliment in ontvangst maar was ook van plan om eens kritisch naar de opnames te kijken. Op zich een goed idee om te kijken wat er beter kan, maar ik kreeg sterk de indruk dat deze persoon waarschijnlijk niet ging zien wat er goed ging…
En dan nog iemand die nog werkende was aan een voorstelling. Deze moest maar liefst 10 x beter dan de eerste voorstelling die absoluut goed genoeg was geweest. Anders was de productie niet voortgezet. Gevolg ze kon niet meer slapen en haar stem begon haar in de steek te laten. Weinig kans dat de voorstelling dan 10 x beter gaat worden als ze deze druk niet van zichzelf afhaalt.
Waarom zijn we toch zo kritisch op ons zelf? Waarom niet veel meer nadruk op de lol die we ergens in hebben? Passie is veel meer aanstekelijk dan perfectie, volgens mij. Hoe vaak verpesten we niet juist wat we willen bereiken doordat we te hard ons best doen?
Ik deed ooit op een zangcursus die draaide om authenticiteit. Op een gegeven moment moesten we een oefening doen met z’n drieën. Om en om moesten we zingen en de andere twee moesten luisteren hoe authentiek het klonk. Ik deed heel erg m’n best om vanuit mijn wezen te zingen. En ik dacht dat ik het heel goed deed. Maar die andere twee bleven maar nee schudden. Totdat ze op een gegeven moment tevreden waren. Verbaasd riep ik uit: “maar dat is hoe ik altijd zing, dat is helemaal niet bijzonder.” Het was dus het moment waarop ik niet meer mijn best deed, maar gewoon zong. Voor mij een wijze les.
We worden geleerd om vooral goed ons best te doen. Eigenlijk een hele slechte les. Vooral als je daardoor te hard je best gaat doen en daardoor de plank misslaat. We krijgen dan vaak ook nog eens het idee dat we alleen aardig gevonden worden als we ons best doen. En we worden gecomplimenteerd als we het goed doen. Dus ook goed doen, wordt belangrijk. En dat is killing voor natuurlijk gedrag. Want vaak leidt het tot forceren. Het beste wat we kinderen kunnen leren, is volgens mij zichzelf zijn. En ze dan te helpen de talenten te ontwikkelen die daaruit voort komen. En laten we vooral veel vaker benadrukken hoe we genieten van het plezier dat iemand heeft in het doen wat hij doet in plaats van hoe goed het is. Plezier is immers aanstekelijk. Moet het wel oprecht zijn, natuurlijk. Maar als je er een beetje op oefent, merk je snel genoeg of dat het is.